Concello de Trabada

A estes actos relixiosos asisten representantes das sete parroquias de Ribadeo e Trabada que participaran naquela batalla, portando os pendóns e emblemas das mesmas. Membro de ilustres linaxes da nobreza galega, casou con Isabel Bermúdez y Santiso de Sante, e fundou no ano 1720 a Capelanía do Rosario, na parroquia de San Xiao de Sante. Díaz de la Rocha, home culto, de carácter enérxico, forte e dominante, morreu á idade de 83 anos no seu pobo natal, tras vivir na Coruña, totalmente ignorado, durante varios anos.

As parroquias que actualmente conforman o concello de Trabada, formaron parte de varias xurisdiccións que no antigo réxime pertencían a extinguida provincia de Mondoñedo. A principios do século XIX constitúense tres concellos: o de Sante, o de Trabada e o de Vilaformán. En 1840 fusiónanse no de Sante que a partir de 1841 pasou a denominarse Trabada.

Abundando na arte, mencionados con anterioridade os pazos e casonas blasonadas presenta unha relevante importancia a riqueza en imaxinería e retablos relixiosos presentes nas igrexas parroquiais e capelas, en definitiva o arte sacro.

Destacan especialmente as igrexas de Sante, que é unha das máis antigas do século XVI, aínda que se reformou no XVIII e a da Vilapena que conta na súa capela maior cun precioso retablo barroco recentemente restaurado e na nave esquerda con outro do século XVI. A parroquial de Valboa, reformada no ano 1923, conserva dous retablos laterais do século XVII e a de Vilaformán outro de 1735. Tamén merecen un lugar destacado a escultura pétrea de San Antón xunto co retablo maior, tamén recentemente restaurado, da capela de Vilafernando e a cruz parroquial e a imaxe da Inmaculada que alberga a Igrexa de Trabada.
Ademáis das anteriores, cabe destaca-las igrexas parroquiais de Fórnea e Vidal e as capelas San Xosé, San Antón e San Bricio (Sante); San Román, San Antón, San Marcos, Santo Estevo e San Miguel (Trabada); San Ramón (Ría de Abres); San Fernando (Valboa) e San Antón (Bargo-Vilapena).

Destacan especialmente as igrexas de Sante, que é unha das máis antigas do século XVI, aínda que se reformou no século XVIII e a de Vilapena que conta na súa capela maior cun precioso retablo barroco recientemente restaurado e a nave esquerda con outro del siglo XVI. A parroquia de Valboa, reformada en el año 1923, conserva duos retablos laterais do século XVII e a de Vilaformán outro de 1735. Tamén merecen un lugar destacadoa escultura pétrea de San Antón xunto co retablo maior, tamén recentemente restaurado, da capela de Vilafernando e a cruz parroquial e a imaxe da Inmaculada que alberga a Igresia de Trabada.
Ademáis das anteriores, cabe destacar as igrexas parroquiais de Fórnea e Vidal e as capelas San Xosé, San Antón e San Bricio (Sante); San Román, San Antón, San Marcos, Santo Estevo e San Miguel (Trabada); San Ramón (Ría de Abres); San Fernando (Valboa) e San Antón (Bargo-Vilapena).